شعبان

نام ماه هشتم از ماههای تازیان.
ج، شَعبانات، شَعابین.
نام ماهی که دردورۀ جاهلی عاذل میـگفتند.
نام ماه شعبان بدان جهت که به شتاب میـگذرد.
وَعِل، نام شعبان در نزد قدما.
وعل.
نام ماهی است، چون در این ماه خیر کثیر منشعب میگردد و ارزاق عباد منشعب میشوند و تمامی امور مقدرۀ عالم علیحده علیحده میشوند لهذا به این اسم مسمی گشت.
ماه هشتم از ماههای قمری عرب پس از رجب و پیش از رمضان،
و هلال آن را به گل بینند
و روز سوم آن عید مولود حسین بن علی (ع)
و روز پانزدهم آن عید تولد امام دوازدهم
و پانزدهم آن ایام البیض است که اعمال مستحبه ای دارد.

شهر شعبان‏ :
فى اليوم الثالث، ولد الحسين بن على بن ابى طالب (ع).
و فى الخامس، ولد الحسن بن على (ع)، على ما ذكر السلامى.
و الثالث عشر، مع الرابع عشر و الخامس عشر، تسمّى الايام البيض.
و ليلة الخامس عشر معظّمة، تسمّى ليلة الصكّ و ليلة البراءة؛ و يزعم العوامّ، أن فيها يدفع الى الملك الموكّل بقبض الارواح، اسماء الانفس التى قضى عليها الموت، فى تلك السنة.
و فى اليوم الخامس عشر قبل العصر، صرفت القبلة من جهة بيت المقدس، الى جهة الكعبة، بعد ان توجّه فى الصلاة، نحوه ثمانية عشر شهرا، حتى نزل :
وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ، فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ
و امرهم أن يجعلوا الكعبة و مقام ابراهيم، قبلة، حيث ما كانوا؛ فصارت الكعبة، قبلة للمسلمين
و لكلّ واحد من الامم، وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيها
فأمّا اليهود، فما امرهم موسى بالتوجّه الى جهة دون جهة؛ و كانوا كما قال الله تعالى :
فَأَيْنَما تُوَلُّوا، فَثَمَّ وَجْهُ اللهِ‏
و مكثوا على ذلك الى زمان داود عليه السلام؛ فامرهم داود بالتوجه الى بيت المقدس، فهو قبلتهم من حينئذ.
و أما النصارى، فقبلتهم مشرق الاعتدال، لما أمروا به من التوجّه الى الجنّة، و دلّوا عليها بطلوع الشمس منها.
و أما السامرة، فقبلتهم جبل البريك.
و أما المجوس، فقبلتهم الشمس، و يصلّون اليها عند الطلوع و الغروب، و عند نصف [النهار] و يصلّون ايضا الى النار و الماء، و جميع الخلائق، و يسبّحون لله نحوها
و امّا الحرّانيّة، فتوجّههم الى القطب الجنوبى،
و الصابئة الى قطب الشمال؛
و اظنّ انّ المنانيّة، يتوجّهون الى هذا القطب ايضا، لانّه عندهم وسط قبّة السماء، و ارفع موضع فيها؛
و لكنّى وجدت صاحب كتاب الباه‏ و هو من جملتهم و الدّعاة اليهم، يعيب اهل الأديان الثلاثة بالتوجّه إلى سمت دون آخر، فى جملة ما يكسّر عليهم؛ و كأنّه يشير الى استغناء المصلّى لله، عن التوجّه الى قبلة.

شعبان‏ :
روز سوم آن حسين بن على (ع) متولد شده
و در روز پنجم حسن بن على (ع) به دنيا آمد
و روز سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم ايام بيض نام دارد
و شب روز پانزدهم ليلة البرات نام دارد
و در اين روز قبله مسلمانان از بيت المقدس به كعبه انصراف يافت و پيغمبر سرگرم به نماز بود كه خداوند در ميان نماز او را امر به انصراف كرد.