صَــیِّــب.

(ص و ب)

[ ص َی ی ِ ]
(ع اِ)

باران.
باران پیاپی.

|| ابر باران.

أو کصیّبٍ من السّماء فیه ظلماتٌ و رعدٌ و برقٌ.

طرّار.

[طَر را ]
(ع ص)

کیسه بُر.
به معنی عیّار است که کیسه بُر باشد.
گره بُر.
دزد.
دزد که آستین تا گریوان بشکافد.

آنکه طرّار ست زر و سیم بَرَد و این جهان
عُمر بُرد و پس چنین جای دگر طرّار نیست
ناصرخسرو

در کارهای دینی و دنیائی
جز همچنان مباش که بنمائی
زنهار تا به سیرت طرّاران
ارزن نموده ریگ نپیمائی
ناصرخسرو

شاه از بهر دفع ستمکاران است و شحنه برای خونخواران و قاضی مصلحت جویِ طرّاران.
(گلستان)

- امثال:

شبروِ طرّار خیزد چون بیآرامَد عَسَس.
ظهیر فاریابی

- طُرّۀ طرّار ;
موی پیشانی که دل رُباید.

|| گُربِز.

|| تیززبان.

طرّاری.

[ طَر را ]
(حامص)

عیّاری.
کیسه بُری.

|| گُربِزی.

جُنَّة.

[ ج ُن ن َ ]
(ع اِ)

سپر.

|| هر سلاحی که انسان را نگهداری کند.

|| پرده.

|| نوعی از برقع زنان که بدان سر و روی و سینه و پشت سوای کمر پوشیده شود.
ج، جُنَن.

وافِد.

[ ف ِ ]
(ع ص)

بر سویی آینده.
بر سویی پیش کسی رونده.
ج، وفود. اوفاد. وفد.

|| آینده.

|| آن که مرکب نجیب سوار شود.

|| سنگخوار و شتر پیشی گیرنده.
شتر پیشرو و سنگخوار پیشی گیرنده در سیر.

|| بر زمین زننده و افکننده.

|| (اِ)

تندی دو رخسار که وقت خائیدن بلند شود. و آن در پیری زائل شود.
برآمدگی گونه هنگام جویدن که در روزگار پیری از میان میرود.

موقع.

[ م َ ق ِ ]
(صاحب آنندراج گويد
در معني اول به فتح قاف نيز آمده است.)

(ع اِ)

جای افتادن.
جایگاه افتادن.

|| جای افتادن باران.
ج، مواقع.

|| جای فرونشستن ستاره.
ج، مواقع.

|| جای واقع شدن چیزی.
جای واقع شدن.
محل وقوع.

|| محل و موضع و جای.

|| توسعاً ارزش.
اعتبار.
اهمیت.
مقام.
پایگاه.

... نزدیک امیر به موقع سخت تمام افتاد.
(تاریخ بیهقی).

علی دندان مزدی به سزا داد رسول را و به خانه بازپس فرستاد و آن نزدیک امیر به موقعی سخت نیکو افتاد.
(تاریخ بیهقی).

هر یاری که خیلتاش را باید داد باید بدهد تا به موقع رضا باشد.
(تاریخ بیهقی).

موقع منّت اندر آن هرچه مشکورتر باشد.
(کلیله و دمنه).

این فتح پیش مجدالدّوله موقعی تمام داشت.
(ترجمۀ تاریخ یمینی).

|| محبّت و دوستی.
گویند:
فی قلبی موضع فلان و موقعه.

|| اتّفاق و عارضه و انقلاب زمانه.

|| هنگام و زمان و وقت.
گاه.
هنگام.
زمان وقوع.

- به موقع ;
به جا.
به جای.
مناسب.
به هنگام.

- بی موقع ;
بی هنگام.
نابه هنگام.
نامناسب.
نابه جا.

|| (ص)
لایق.
سزاوار.
شایسته.

ظاعن.

[ ع ِ ]

(ع ص)

رونده.
کوچ کننده.
مسافر.
راهی.

مَن یَزید.
[ م َی َ ]
(ع جملۀ اسمیۀ استفهامی)
(در فارسي جانشين اسم شده است.)

مخفف «هل مَن یَزید؟»، یعنی آیا کسی هست که زیاده کند.

|| (اِ مرکب)

نوعی از بیع که هر که از دیگر خریداران قیمت زیاده دهد خرید نماید.
حراج.
مزایده

بی معرفت مباش که در مَن یزیدِ عشق
اهـــــلِ نـظـر مـعـامـلـه بـا آشـنـا کـنـنـد
حافظ

تورانشهِ خجسته که در مَن یَزیدِ فضل
شـد مـنّـتِ مَـواهِـبِ او طـوقِ گـردنــــم
حافظ

- به من یزید فروختن:
حراج کردن.

جانان مده اگر دو جهانت دهند از آنک
یـوسـف بـه مَـن یَـزیـد نـشـاید فروختن
میرخسرو

- به من یزید نهادن:
در من یزید نهادن.
در حراج گذاشتن.
به حراج قرار دادن.
به مزایده گذاشتن.

- من یزید کردن:
افزودن خواهی در بها.
حراج کردن.
زیاده طلبی کردن در قیمت.

|| فروخت کالا.

|| بازار.

در خطبة المتّقین آمده:

« ... أجسادُهُم نَحیفَةٌ ... »

نحیف .
[ ن َ ]
(ع ص)

لاغر.
نزار.
خَوَل.
مرد عاجز.
قَضیف.
ضاویّ.
تکیده.

ج، نِحاف، نُحَفاء.

|| نااستوار.
نامحکم.
سست.

قال اللَّيثُ:

نَحُفَ‏ الرّجل‏

يَنْحُفُ‏

نحافة

فهو نَحِيفٌ‏ قَضِيفٌ ضَرِبٌ قليل اللّحم‏ ...

حبک.
[ ح ُ ب ُ ]
(ع اِ)

جِ حَبیکَة و حِباک.
راهها به کوه.
راهها به آسمان.
راههای آسمان.
راههای ستارگان.

|| راهها به جامه.

|| موی مجعد.
شکن آب.

|| شکن زره.

|| ریگ توده.

|| ذوالحبک; آسمان.

حبیکة.
[ ح َ ک َ ]
(ع اِ)

راه ستاره ها.
مسیر ستارگان.
کهکشان.
راه آسمان.
ج، حُبُک، حبائک.

|| شکن آب.

|| شکن زره و موی و ریگ.

|| راه در ریگ توده.

حبیک.
[ ح َ ]
(ع ص)

ثوب حبیک; جامۀ نیکوبافته.
محبوک.

حباک.
[ ح ِ ]
(ع اِ)

رسن کمربند.

ج، حبک.

|| تسمه که بدان سر کوهه را به میخهای پالان بندند.

|| حباک الحمام; سیاهی بالای بازوی کبوتر.

ج، حبکة، حُبَک، حُبُک.

|| سر ریگ توده (؟).
راه در ریگ توده.

|| شکن آب.

|| شکن زره.

|| موی جعد.

|| شکن موی.

|| راه ستارگان.
مسیر ستارگان.
راه آسمان چون شکن شکن.

ج، حبک، حبائک.

کوثر.
[ ک َ ث َ ]
(ع ص ، اِ)

بسیار از هر چیزی.
(منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد).

|| غبار بسیار و برهم نشسته.
(منتهی الارب) (آنندراج).
غباری که هنگام برخاستن بسیار درهم پیچد.
(از اقرب الموارد).

|| مرد بسیارخیر و بسیاردهش.
(منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد).

|| مهتر.
(منتهی الارب) (آنندراج).
سرور بسیارخیر.
(از اقرب الموارد).

|| اسلام.

|| نبوت.
(منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء).

|| نیکی بسیار.
(ترجمان القرآن).

|| فرزندان بسیار. اولاد بسیار.
(یادداشت به خط مرحوم دهخدا).

کوثر.
[ک َ ث َ ]
(اِخ)

جویی است در بهشت که از آن جمیع چشمه های بهشت جاری میگردد.
(منتهی الارب) (آنندراج).
نهری در بهشت.
(از اقرب الموارد)

: چشمۀ کوثر.
حوض کوثر.
نهر کوثر.