خواجه عبدالله انصاری
 خواجه عبدالله بن محمد انصاری هِرَوی .
 بسال ٣٩٦ ه.ق متولد شد
 و معاصر الب ارسلان سلجوقی
 و خواجه نظام الملک بود
 نسبش اگرچه به ابوایوب انصاری میرسید
 ولی چون عمرش در ایران گذشت
 لاجرم به سلک سخنسرایان ایرانی درآمد.
 او بزبان فارسی با لحنی خاص سخن گفت
 و نثر فصیح و نظم ملیح در این زبان ساخت .
 شیخ از اجلّۀ محدّثین و عرفا بود
 و نزد دانشمندان و مشایخ بزرگی شاگردی کرد.
 او حافظه ای شگفت انگیز داشت .
 از مشایخ صوفیه به شیخ ابوالحسن خرقانی ارادت میورزید
 و بعد جانشین او شد.
 تصانیفی بعربی چون
 ذم الکلام
 و منازل السائرین
 و بفارسی چون
 زاد العارفین
 و کتاب اسرار دارد
 و همچنین رسالات دیگر بفارسی مانند :
 رسالۀ دل و جان
 و کنز السالکین
 و ارادت نامه
 و قلندرنامه
 و هفت حصار
 و محبت نامه
 و مقولات
 و الهی نامه
 از او موجود است
 که از معروفترین گفته های او مناجات اوست .
 شیخ رباعی های روان و فراوان دارد.
 او طبقات الصوفیۀ
 عبدالرحمن سلمی
 را در مجالس وعظ
 با اضافاتی بزبان هروی قدیم املاء کرد
 و یکی از مریدان آن را جمع کرد
 و در قرن نهم هجری قمری
 عبدالرحمن جامی آن را بفارسی معمولی برگرداند
 و نام آن را نفحات الانس گذاشت .
 شیخ بسال ٤٨١ ه.ق
 در هرات درگذشت .