افعال مقاربه.
[ اَ ل ِ م ُ رَ /رِ ب َ / ب ِ ]
(ترکیب اضافی، اِ مرکب)
افعالی را گویند که بر نزدیک بودن حصول خبر برای مبتدا به رجا یا حصول و یا شروع دلالت دارند مانند:
کاد،
قرب،
و جز آن.
(از تعریفات جرجانی ).
ولی این افعال را از آن جهت که بسان افعال ناقصه بداشتن فاعل تنها تمام نمیشوند افعال ناقصه گفته اند، لیکن این عقیده استوار نیست زیرا هرکدام را احکامی اختصاصی است که برای دیگری نیست، علاوه مفاد آن دو هم فرق دارد. باری چنانکه گفتیم آنها را سه نوع بوده; زیرا نزدیک بودن حصول خبر یا ناشی از رجاء متکلم بقرب حصول است که آن خود دو قسم بود بدینصورت که جزم بحصول یا بر اثر شروع در امر است یا بر اثر اشراف در آن. و از این سه قسم خارج نیست.
و این افعال از نواسخ مبتدا و خبر هستند و مانند افعال ناقصه مبتدا را مرفوع سازند و خبر را منصوب که اولی را اسم افعال گویند.
(از کشاف اصطلاحات الفنون).