يا مَن بِدُنياهُ اشتَغَلَ

قَد غَرَّهُ طولُ الأَمَلِ

المَوتُ يَأتي بَغتَةً

وَ القبرُ صُندوقُ العَمَلِ

وَ لَم تَزَل في غَفلَةٍ

حَتّى دَنا مِنكَ الأَجَلُ
           

قالَ النَّبِيُّ ص :

أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْكَ

دُشمن ترین دشمنِ تو نفسِ تو است
که در درونِ خودِ تو است

*******

 

گر کسی بِستایَدَت امّا دروغ
از دروغی نفسِ تو گیرد فروغ

نیست رویِ آنکه این سگ بِه شود
کز دروغی این چنین فربه شود

بود در اوّل همه بیحاصلی
کودکی و بیدلی و غافلی

بود در اوسط همه بیگانگی
وز جوانی شعبۀ دیوانگی

بود در آخِر که پیری بود کار
جان خَرِف درمانده و تن گشته زار

با چنین عُمری به جهل آراسته
کی شود این نفسِ سگ پیراسته؟

چون زِ اوّل تا به آخِر غافلی ست
حاصلِ ما لاجَرَم بیحاصلی ست

صد هزاران دل بِمُرد از غم همی
وین سگِ کافر نمیمیرد دَمی

یافت مردِ گورکن عمر دراز
سائلی گفتش که چیزی گوی باز

تا چو عمری خاک کندی در مَغاک
وز عجائب تو چه دیدی زیر خاک؟

گفت : « این دیدم عجائب حسب حال
کاین سگِ نفسم همی هفتاد سال

گور کندن دید و یک ساعت نمُرد
یک دَمَم فرمان و یک طاعت نبُرد »

*******
شیخ عطّار نیشابوری
رحمة الله علیه
وفات قرن هفتم ه.ق
کتاب «مَنطِقُ الطّیر»

قالَ أمیرالمؤمنین علیه السّلام :

عَجِـبـتُ لِـمَـن يَـقـنَـطُ

وَ مَعَهُ الاِسـتِـغفارُ

 وَقتُ فَضيلَةِ العِشاءِ

 مِن ذَهابِ الشَّفَقِ

 إلى ثُلُثِ اللَّيلِ .

 وقت فضيلت [نماز] عشاء
 بعد از برطرف شدنِ شفق [ حُمرۀ مغربیّة ] است
 تا ثلث شب.

 
 وَقتُ فَضيلَةِ المَغرِبِ

 مِنَ المَغرِبِ

 إلى ذَهابِ الشَّفَقِ

 أيِ الحُمرَةِ المَغرِبيَّةِ .

  وقت فضيلت [نماز] مغرب
 از مغرب است
 تا برطرف شدنِ شفقِ مغربى
 و آن سرخیی است
 كه در سمتِ مغرب به هم رسد بعد از غروب آفتاب .

إلتجا بر تو ست و بر إمدادِ تو
تکیه بر إشفاق و بر إسعادِ تو

 در قبولِ تو ست عِزّ و مُقبِلی
زآن که شاهِ جان و سلطانِ دِلی

در قبول آرند شاهان نیك و بد
چون قبول آرند ، نبوَد هیچ رَدّ

 چون نِهالی كاشتی ، آبش بِدِه
چون گُشادش داده ای ، بُگشا گِرِه

 قصدم از اَلفاظِ او رازِ تو است
قصدم از اِنشایش آوازِ تو است

پیشِ من آوازت ، آوازِ خُدا ست
عاشق از معشوق ، حاشا ، كی جُدا ست ؟

   اتّصالی ، بی تَـكَـیُّـف ، بی قیاس
هست « رَبُّ النّاس » را ، با جانِ ناس

    لیك ، گفتم ، «ناس»  من ، نَسناس نی
ناس ، غیرِ جانِ جان اِشناس ، نی

ناس مَردُم باشَد  و ، كو مَردُمی ؟
  تو ، سَرِ مَردُم ، ندیدستی  دَمی

*******
مثنوی معنوی دفتر چارم
جناب جلال الدّین محمّد
رحمة الله علیه
ولادت 604 ه.ق
در بَلخ
وفات 672 ه.ق
در قونیة

 وَقتُ فضيلةِ الصّبحِ

 مِن طُلوعِ الفَجرِ

 إِلى حُدوثِ الحُمرَةِ فِي المَشرِقِ .
 
 وقت فضيلت نماز صبح
 از طلوع فجر است
 تا حادث شدن سرخى در مشرق .

 قصیدۀ کوثریّه

درمدح حضرت رسول
و حضرت أمیرالمؤمنین
صلواة الله وسلامه علیهما
سیّد رضا موسوي نقوي هندي
ولادت
هشتم ذوالقعدة الحرام
1290 هجري قمري
نجف أشرف
وفات
بیست و دوم جُمادَی الأولی
1362 هجري قمري
نجف أشرف
رحمة الله تعالی علیه

 أَ مُفَلَّجُ ثَغرِکَ أم جَوهَرٌ؟

 وَ رَحیقُ رُضابِکَ أم سُکَّرٌ؟

 « السَّلامُ عَلَيكُم يا أَهلَ المَقابِرِ

 ليهنئ لكم ما أصبحتم فيه ممّا أصبح النّاس فيه

 أقبلت الفتن كقطع اللّيل المظلم

 يتبع آخرها أوّلها

 الآخرة شرّ من الأولى »

رَقَّ الزُّجاجُ وَ رَقَّتِ الخَمرُ

فَتَشابَها ، فَتَشاکَلَ الأَمرُ

فَکَأَنَّهُ خَمرٌ وَ لا قَدَحٌ

وَ کَأَنَّها قَدَحٌ وَ لا خَمرٌ

صاحِب بن عَبّاد
قرن چارم ه.ق
********
...
از صفایِ مِی و لِطافتِ جام
در هم آمیخت ، رنگِ جام و مُدام
همه جام ست و نیست گویی مِی
یا مُدام ست و نیست گویی جام
...

شیخ فخرالدّین عِراقي
قرن هفتم ه.ق