کادِح.
[ دِ ]
(ع ص)
کارکننده و کوشش کننده. (منتهی الأرب).

یا أیّها الإنسان إنّک کادحٌ إلی ربّک کدحاً فملاقیه.

مُشارَفَة.
[ م ُ رَ ف َ ]
(ع مص)

برای همدیگر مفاخرت کردن به شرف.
فخر کردن با یکدیگر به شرف.

|| برآمدن.

|| مطلع شدن بر چیزی.
بر چیزی مطلع شدن.

|| قریب شدن.
نزدیک شدن.
قریب گشتن.

جَمهَرَة.

[ ج َ هَ رَ ]

(ع اِ)

ریگ توده.

|| (مص)

گرد آوردن.

|| توده توده کردن و بلند کردن.

|| خبر دادن از چیزی بیک طرف و نهان داشتن مقصود از آن خبر.
جمهرت لک الخبر; اخبرت بجمهوره.

شامت. [ م ِ ] (ع ص) شادی کننده به غم دشمن. کسی که در بلیۀ دیگری خوشحال باشد. شادی کننده بر خرابی و مکروهی کسی.
ج، شُمّات و شوامت.

شامتة. [ م ِ ت َ ] (ع ص) مؤنث شامت. زنی که بغم دشمن شادی کند.
ج، شامتات و شوامت.

|| (اِ)
چهارپای. ستور.
یقال:
لاترک الله له شامتة;
ای قائمة.
ج، شوامت.

طُــرّ.

[ طُرر ]

(ع اِ)

همه.

جاءوا طراً:
آمدند همه.

جمیع.
کلّاً.
همگی.
جمیعاً.
کافةً.
قاطِبة.
گِشت.
همگان.

کلمۀ طُرّ در زبان عرب جز به صورت حال بصورت دیگر استعمال نشده، یعنی همیشه بمعنی همه و بصورت طرّاً آمده است.

سجال. [ س ِ ] (ع اِ) نصیب و بهره. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد):
الحرب بینهم سجال;
یعنی یک نوبت به سود آنان بود و نوبتی به زیان ایشان و به سود دشمنان آنها، و این عبارت مثلی است. (از اقرب الموارد).

اَصر. [ اَ ] (ع اِ)

اِصر.
اُصر.
عهد.
پیمان.
زنهار.

و اخذتم علی ذلکم اصری.
و عهد من بستدید بر آن.

|| بار.
گرانی.
سنگینی.
ثقل.

|| بار گران.

و لاتحمل علینا اصراً.
و بار مکن بر ما بار گرانی را.

و یضع عنهم اصرهم.
و فرومیـنهد از ایشان بار گرانشان را.

اصار.
رجوع به اصار شود.

|| گناه.
ذنب.
و اصل آن ثقیل است.
ذنب.
ج، آصار.
ج، آصار، اِصران.

***

اصر. [ اَ ] (ع مص)

شکستن.
اصر چیزی; شکستن آن را.

|| مایل کردن.
میل دادن.
اصر کسی بر دیگری; مایل گردانیدن او را نسبت به دیگری.

|| اصار ساختن برای خیمه.
اصار ساختن برای خانه.
رجوع به اِصار شود.

|| بازداشتن.
اصر کسی را; حبس کردن او را.

***

اصر. [ اِ ] (ع اِ)
آنچه مایل گرداند تو را به چیزی.
آصرة، یعنی آنچه مایل گرداند شخص را به چیزی.
رجوع به آصرة شود.

|| قسم که به طلاق زن یا به آزادی بنده و یا به نذر خدا خورده شود.
سوگند یاد کردن برای طلاق یا آزاد کردن بنده یا نذر.

|| سوراخ گوش.
ج، آصار، اِصران.
ج، اواصر.
و رجوع به اَصر شود.

***

اصر. [ اُ ص ُ ] (ع اِ)
ج ِ اصار.
رجوع به اصار شود.

***

اصار. [ اِ] (ع اِ)
میخ طناب.
میخ طناب خیمه.
اصارة.
ایصر.

|| حشیش.
گیاه.
اصارة.
ایصر.

|| رسن کوتاه که بدان دامن خیمه به میخ بربندند.
رسن که دامن خیمه با میخ بدان بندند.
ج، اُصُر.

|| زنبیل.

|| گلیمی که در آن گیاه پر کرده آرند.
ج، اُصُر، آصرة.

اعشی. [ اَ شا ] (ع ص)

شب کور.
آن که شب و روز کم بیند، یا نابینا و منسوب به آن اعشوی.
بمعنی شب کور نیز آمده و آنکه شب و روز کم بیند.
شبکور.
و انثی عشواء.
شبکور.
شبکور نیز آمده است.
آن که شب و روز کم بیند.
و گویند:
آن که در روز بیند و شب نبیند و تأنیث آن عَشواء و منسوب بدان عَشَویّ و ج، عُشی.

عثار.
[ ع ِ ]

(ع اِمص)

بدی.

|| (ص)

ناخوش آیند.

|| (مص)

شِکوخیدن [لغزیدن].
بسردرافتادن.

هر قدم من از سَرِ بینش نهم
از عثار و اوفتادن وارهم
مولوی

|| به روی درافتادن و خوار گردیدن.

ذائد. [ ءِ ] (ع ص)
نعت فاعلی از ذَود.
سائق.
راننده.
دورکننده.

ج، ذَاءِدَة، ذُوَّد، ذُوّاد.

رجل ذائد:
مردی حامیِ حقیقت و دفّاع از عِرض خویش.

|| نام اسبی از نسل حَرون، فَحل معروف.