ابوجعفر محمد بن یعقوب کلیني رحمه الله
قرن 4 ه.ق.

ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی معروف به ثِقَةُ الاسلام، شیخ مشایخ شیعه و رئیس محدثین علمای امامیه و اوثق و اعدل و اثبت و اضبط ایشان و مروّج مذهب شیعه در غیبت امام (ع) و ممدوح خاص و عام و مفتی طوایف اسلام و جلالت وی مسلّم فریقین است و عامّه و خاصّه در فتاوی بدو مراجعه میکردند و بدان جهت به ثقة الاسلام شهرت یافته است و او نخستین کسی است که در دورۀ اسلامی بدین لقب اختصاص داشته است.
وی یکی از صاحبان کتب اربعه و صاحب کتاب کافی است که در عقاید حقّۀ اسلامیه و استنباط احکام دینی مرجع اکابر و مورد استفادۀ فُحول فقها و محدثین بزرگ است و به تصدیق شیخ مفید اجل کتب اسلامی و اعظم مصنفات شیعه و حاوی شانزده هزارویکصدونودونه حدیث و به نام اصول و فروع و روضه شامل سه قسمت است.
کلینی اولین محدث امامی است که به جمع و نظم و ترتیب و تبویب اخبار دینی پرداخته و تا آن زمان اصول اربع مائه اصحاب ائمه (ع) متداول بوده است وی ازسعد بن عبدالله اشعری و حمید بن زیاد نینوایی و عبدالله بن جعفر حمیری و علی بن ابراهیم قمی صاحب تفسیر معروف و خال خود علان کلینی که از مشایخ وقت بلکه از وجوه و اعیان ایشان بوده روایت میکند.
شیخ جعفر بن محمد بن قولویه و ابوغالب زراری احمد بن محمد و هارون بن موسی تلعکبری و محمد بن عبدالله بن مطلب شیبانی و بعضی دیگر از اکابر مشایخ محدثین قرن چهارم از کلینی روایت میکنند.
او راست :
١- تعبیر الرؤیا
٢- رد قرامطه
٣- رسائل الائمه
٤- الکافی
٥- کتاب الرجال
٦- ما قیل فی الائمة من العشر.
کلینی از علمای زمان غیبت صغری است و وفات او شصت ونه سال بعد از وفات امام حسن عسکری (ع) در ماه شعبان ٣٢٩ ه.ق. اتفاق افتاده است و قبرش در باب الکوفۀ بغداد نزدیکی جسر مشهور و مزار عموم است.